İZÜ İşletme ve Yönetim Bilimleri Dekanı Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak, ESAM Çarşamba Konferansları’nın konuğu oldu.
Tüm dünya için İslam iktisadının zaruri hale geldiğini vurgulayan Yumuşak, “İnsanlık tarihinde böyle bir adaletsizlik görülmedi. Finansal sistemin işleyişinde en büyük söz sahibi olanlar en büyük sermaye sahipleri; sıkıştıklarında kuralı değiştiriyorlar. Bunun temel müsebbibi faiz mekanizmasıdır. Faiz, insan doğasına ve İslam’a aykırıdır” uyarısında bulundu.
‘Dünyada ve Türkiye’de İslam İktisadını Gelişimi ve Önündeki Engeller’ konusunu anlatan İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi (İZÜ) İşletme ve Yönetim Bilimleri Dekanı Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak, İslam iktisadının Müslümanlığın yayıldığı ilk günden bu yana devam ettiğini belirterek “Bundan 20 yıl önce hayatımızı idame ettirmek için bankaya muhtaç değildik. Ama şu anda banka olmadan hayatınızı idame ettirmek mümkün değil. Çünkü bugün bütün işlemlerimizi bankalar üzerinden hallediyoruz. Bu açıdan bizim gayemiz bu uygulamaları ideal sisteme dönüştürmektir. Batı’dan bazı değerleri alırken dikkatli olmamız gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
İktisat Ahlakı Olması Gerekir
Yumuşak, kapitalist sistemin temelinin İslam’a uymadığının altını çizerek, “Osmanlı’da iktisat ahlakı vardı. Esnaflar siftah yaptıysa müşteriyi siftah yapmayan diğer dükkânlara yönlendirirdi. Kapitalist sistemde ise müşteri rakibine gitmesin diye nerdeyse her türlü taklayı atıyor. Burada reklam ile marka bağlılığı oluşturulmaya çalışılıyor. Kapitalist sistemdeki kâr beklentisi, bizim genel formasyonumuza uymuyor. Tüketici için de fayda vermiyor. Batı başka bir komşuya yardımı akıl dışı olarak yorumluyor. Ama bu, İslam iktisadının temelinde yer alıyor. Batı’nın biz iyi taraflarını alalım ama onun tanımları bize uymuyor. Bizim ilk önce bu modelin nasıl olması gerektiğini belirlememiz gerekir.” dedi.
Dünyada İslam Ekonomisine İhtiyaç Var
Son yıllarda Türkiye’de İslam iktisadı konusunda önemli adımların atılmaya başlandığını dile getiren Yumuşak, “Ülkelerin önemli kısmında gelir dağılımı adaletsizliği var. Çünkü en zengin ve fakir ülkeler arasındaki fark, bugün doksan katın üzerine çıkmış durumda. En zengin yüzde 10’luk kesimin gelirden aldığı pay, bugün yüzde 60’lara gelmiş durumda. Dünya servetinin yüzde 50’sini alan 42 tane milyarder aile var. İnsanlık tarihinde böyle bir adaletsizlik görülmedi. Bu sadece Müslümanları değil, bütün dünyayı tehdit eden bir durum. İslam ekonomisine duyulan ihtiyaç hâlâ devam ediyor. Artık Türkiye’de İslam iktisadı, adil ekonomik düzen, yeni yeni üniversitelerde ve araştırma merkezlerinde konuşulmaya başlandı. Katılım bankaları Türkiye’de faaliyetlerini artırmaya başladı ama Türkiye buna geç başladı. Türkiye bu modeli iyi bir şekilde kurgularsa entelektüel birikimi ile lider olma potansiyeline sahip bir ülke” ifadelerini kullandı.
İslam Ekonomisi Zorunluluktur
“İslam ekonomisi, İslam dininin bir parçasıdır” diyen Yumuşak, İslam ekonomisinin prensiplerini de sıraladı: “Tevhit, adalet, özgürlükler, insana ve devlete yönelik sorumluluklar sağlanmalı. Burada temel amaç, nefsi bertaraf ederek arınmasını sağlamaktır. İslam ekonomisi, tüketim çılgınlıklarından uzak durmayı amaçlar, insanı ve nesli korumayı amaçlar. Sosyalist ve kapitalist sistemle benzerlikleri olabilir ama amacı, hedefi ve kaynakları bakımından bağımsızdır. Özerk bir disiplindir. İslam ekonomisi bize neyi emrediyorsa biz ona göre hareket etmeliyiz.”
Faiz Sosyal Düzeni Bozar
Faizin, sosyal ve ekonomik etkilerine değinen Yumuşak, “Faiz, sosyal ayrışma ve zıtlaşma tehlikesi içerir. Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde yüksek faiz etkisine sebep olur. Finansal sistemin işleyişinde en büyük söz sahibi olanlar en büyük sermaye sahipleri ve sıkıştıklarında kuralı değiştiriyorlar. Bunun temel müsebbibi faiz mekanizmasıdır. Faiz, savaş ve buhranlara sebep olur. Faiz, gelecek kuşaklara aktarılan bir borçtur; sosyal düzeni bozar ve fakirliğe sebep olur. Faiz, insan doğasına ve İslam’a aykırıdır.” diye konuştu.
Engeller Kaldırılmalı
İslam iktisadının gelişmesinin önünde bulunan engellerden de bahseden Yumuşak, “İslam iktisadı pratikten teoriye doğru gelişmeli. İslam ülkeleri arasındaki işbirliği ve kardeşliğin zayıflığı var. İslam ekonomisi gelişecekse ortak hareket etme zorunluluğu söz konusu. İslam ülkelerinin ekonomik zayıflığı giderilmeli. İslam iktisadı konusunda öncü ve rol model bir ülke yok. Diğer bir husus da inanç ve davranışlardaki eksiklikler. Bunların giderilmesi için sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler daha fazla gayret sarf etmeli.” açıklamasında bulundu.
YORUMLAR